Ciągnie swój do swego

Soho. Londyńska dzielnica hipsterów. No ale nie o tym, bo przecież tytuł byłby co najmniej nie na miejscu. Przecinam Soho w dokładnie wytyczonym kierunku. Jako, że powoli zapada zmrok mogę z oddali dostrzec to, czego szukam. Ulice powoli robią się tłoczne, a i przepychający się ludzie jacyś inni. Udaje mi się wyłapać coraz więcej słów znajomego języka, którego nie znam. Nad głową kiwają się czerwone lampiony Z kolejnych dachów spoglądają na mnie kolorowe smoki. Przechodzę jeszcze kilkadziesiąt metrów, staję pod murem, zamykam oczy i wyostrzam wszystkie zmysły. Azjo, jestem!

Chinatown w Londynie. Największa dzielnica chińska w Europie. W porównaniu do tego jak Chińczycy panoszą się w każdym większym mieście Azji południowo- wschodniej, londyński przysiółek jest naprawdę niewielki. Kilka przecinających się ulic, z których większość ocieka komercją niczym tłustoczwartkowy pączek. Nic to – przecież prawdziwe Chiny to jedna wielka tandeta, więc wielkiej różnicy nie ma.

Chińczyków w Londynie jest mnóstwo. Zresztą jak prawdopodobnie każdej innej nacji z całego świata. Większość z nich, jednak straciła już to, z czego znani są w Azji, a mianowicie całkowity brak asymilacji w obcych miastach. Chińczyk osiedlając się w nowym miejscu (a przecież emigrować musi, bo Chińczykiem by nie był. Zresztą może też bym emigrował jakbym musiał mieszkać w takim kraju jak Chiny. Albo i nie, w końcu sam kiedyś przyznałem się do podkochiwania w Chinach. Mniejsza o to.). No więc Chińczyk osiedlając się w obcym miejscu zawsze pozostaje Chińczykiem. Zamieszka obok innych Chińczyków, pośle dzieci do chińskiej szkoły, będzie robił zakupy w chińskich sklepach (inna sprawa, że w żadnych innych nie znajdzie swoich „smakołyków”), przed drzwiami wywiesi lampion, a na drzwiach wymaluje te swoje szlaczki tym swoim pędzelkiem, maczanym w atramencie po każdym pociągnięciu. Jakby nie mógł użyć markera albo numerków z Castoramy jak wszyscy obok. Co najważniejsze Chińczyk wszystkimi sposobami będzie unikał nauczenia się obcego języka. Nawet jeśli już to zrobi, to słuchając go wolałoby się żeby już lepiej mówił po tym czarodziejsku. Tak czy inaczej we własnym, chińskim towarzystwie (czyli, przypominam, praktycznie zawsze) Chińczyk nigdy nie splami języka mówieniem nie-po-chińsku. To akurat popieram.

Tak w skrócie wygląda asymilacja Chińczyków za granicą. Skutki są dwa. Pierwszy taki, że naród chiński raczej nigdy nie wyginie. Prędzej wchłonie wszystkie inne narody, może tylko z lekką zgagą po połknięciu Hindusów, bo oni też nie dadzą sobie w patriotyczną kaszę dmuchać. Narody, których większość mieszkańców zapomina ojczysty język krótko po wejściu do emigracyjnego samolotu, pójdą na pierwszy ogień. Biada Nam, Polakom. Niestety.

Drugi skutek niezasymilowanego Chińczyka za granicą jest równie prozaiczny, co logiczny. Chińczyków nikt nie lubi. Zjeść chińskiego nudla – jak najbardziej, ale już zaprosić chińską rodzinę do domu – oj… Ryzyko, żę będą gadać tylko po chińsku jest ogromne, a jak już wiemy są oni dość ekspansyjni, więc szybko skończylibyśmy jako ci, którzy gadają „po innemu”. Lepiej nie ryzykować i Chińczyka nie zapraszać.

Inaczej sprawa się ma, jeśli ktoś od Chińczyków otrzymał dawkę gościnności, dobroci i uśmiechu, która nie zmieściłaby się w głowie żadnego Europejczyka. O tak… Kotlet ma dług w stosunku do wszelkich Skośnookich, którego prawdopodobnie nigdy nie spłaci. Ale będzie próbował. Choćby po to, żeby poczuć namiastkę Azji, gdy chwilowo przyszło mu ruszyć na Zachód.

Jeszcze angielski Londyn

Ekspansja

Wróćmy więc na niewielką wyspę na północ od Francji. Idę dalej. Staję przy czymś na kształt targu. Wciągam powietrze najgłębiej jak potrafię. Jest. Tajemniczy zapach X, którego pochodzenia nigdy nie poznałem, a który był ze mną na każdym chińskim i na większości azjatyckich targów. Dookoła huk, światła i Ten zapach. Umysł przewija taśmę rok do tyłu, kolejne obrazy pojawiają się przed oczami zupełnie mimowolnie. Jak głupi smak gumy balonowej z dzieciństwa, której spróbowanie wywołuje niepohamowany uśmiech.

- Proszę pana, wszystko w porządku?

- Co? Aa… Tak, tak, dziękuję – koniec z tym zamykaniem oczu na każdym kroku, bo zaraz wywiozą mnie do tutejszego Kobierzyna.

Po włączeniu zmysłu wzroku już tak różowo nie jest. Azjaci niby w przewadze, ale jednak białych multum. Nie to, żebym odkrył w sobie narcyza i chciał znowu być fotografowany na każdym kroku, ale otoczenie azjatyckie jakoś bym wolał.

Na targu trochę warzyw. Może coś kupić i wspomóc ten chiński przylądek? Albo lepiej nie, bo przyspieszę tylko proces wchłonięcia naszej gospodarki. Pozostanę przy wąchaniu. Przez chwilę oczy mi się zaświeciły. Duży, zielony owoc z grubymi kolcami i charakterystycznym ogonkiem. On. Durian. Król owoców. Król Chińczyków. Król smrodu. Zachwyt szybko zniknął, bo niestety to tylko jego tajska odmiana. Ta mniej śmierdząca. Może zakaz importu Duriana do Europy jednak ciągle aktualny? Jakaś biedna Chinka na próżno przewąchuje każdy owoc w poszukiwaniu największego śmierdziela. W końcu zdegustowana odchodzi. Odchodzę i ja.

Chiński sklep. Jedna trzecia półek to ciastka, jedna trzecia to chińskie zupki, jedna trzecia to przekąski z kurzymi nóżkami na czele, a jedna trzecia to medykamenty chińskiej medycyny ludowej. W Chinach wszystkiego jest więcej. Te medykamenty to chyba dla picu, bo każdy wykształcony Chińczyk przecież wie, że z wszystkiego można wyleczyć się pijąc szklankę ciepłej wody rano i wieczorem. W przypadku chorób ciężkich, można dołożyć do tego maść tygrysią.

Ulubiony napój z aloesu, którym gasiłem piekło w żołądku po syczuańskich przysmakach. Ulubione ciastka, które uratowały mnie od głodu nad jeziorem Lugu, cudownie odnajdując się na dnie plecaka. Ulubiony korzeń lotosu, na który zwykle mnie nie było stać, chyba że akurat wylądowałem na chińskim weselu. Ulubione… Dość! Zbieraj się stąd Kotlecie, bo głowa ci eksploduje.

Czas na sprawdzony sposób na poznawanie miejsc. Skręcam w przypadkową uliczkę. Później jeszcze raz w jak najmniejszą. Robi się trochę ciszej, ale też mniej chińsko. Co jest z Wami, Azjaci? Nawet mnie nie straszcie, że się zasymilowaliście!

Kątem oka dostrzegam otwarte drzwi do kamienicy. Idę jeszcze kilka kroków do przodu, po czym zakręcam i udając, że to „właśnie te drzwi, gdzie mieszka kolega” wpakowuję się do środka. Długi korytarz, na prawo jakiś lokal usługowy. Nie wiem czy fryzjer czy szewc, bo przecież wszystko w szlaczkach. Przechodząc obok drapię się po czole, żeby nikt nie zobaczył moich nazbyt nie-skośnych oczu. Udało się. Przecinam korytarz i wychodzę na dziedziniec kamienicy. Na środku wielkie sterty różnych „chińskości”. Nawet drzwi ze smoczą kołatką ktoś wyrzucił. Oj nieładnie, to tak dbacie o swoją chińskość w Londynie?? Przysiadam na chwilę przy tej stercie gratów. Może by coś sobie wziąć? Albo nie, niech sobie tu leżą i dbają o tą ostoję Azji w Europie. Ładne są. Takie... azjatyckie.

W kącie dziedzińca zaczynają się schody. Nie te mentalne. Zwykłe. Przeciwpożarowe. Pożaru co prawda nie ma, ale jako że na opuszczonym dziedzińcu wciąż jestem sam - ruszam na górę. Schody prowadzą na sam dach kamienicy. Po drodze oczywiście mijam okna do każdego mieszkania. Kilku Chińczyków trochę się zdziwiło, ale nie na tyle żeby coś zrobić. Nic dziwnego, po pobycie w ich kraju naprawdę niewiele może człowieka w życiu zdziwić. Zresztą w razie czego powiem, że myślałem że jest pożar. Przecież mógł być. Czego jak czego, ale wymyślania wymówek nauczyłem się w podróży bardzo dobrze.

Ze szczytu kamienicy widok raczej londyński niż chiński. Ceglane domy z ogromnymi kominami, które zawsze kojarzą mi się z erą węgla. Ta magia Londynu z ulicami czarnymi od pyłu i dziećmi umorusanymi od stóp do głów. Brakuje tylko Olivera Twista przeciskającego się w tłumie pomiędzy nogami Ebenezera Scrooge'a. Magia Londynu, która chyba minęła. A przynajmniej ja jestem tu za krótko, aby ją jeszcze gdzieś odnaleźć.

Po dłuższej chwili napawania się widokami ze szczytu Schodów Kotleta (nadawanie nazw zdobyczom chyba weszło mi w krew), zawijam się zanim wzbudziłbym czyjeś zainteresowanie. Znowu ląduję na ulicy. Zapadła noc – Chińczycy zaczynają jeść. Kaczki powieszone za szyję w witrynach jadłodajni wyglądają tak samo jak na drugim końcu kontynentu. Tylko ceny jakieś inne. A właściwie to takie same, tyle że w funtach, a nie juanach. Z grubsza dwanaście razy drożej. Tutaj raczej 8 miesięcy z oszczędności bym nie wyżył. W dodatku większość restauracji jakaś taka szykowna. Niektóre mają nawet nakryte wszystkie stoły. Najgorzej. W dodatku nakryte oczywiście sztućcami. Nie wiedziałem, że da się nimi zjeść jakiekolwiek chińskie danie.

W Londynie obowiązuje system oceniania restauracji pod względem higieny. Zupełnie jak w Pekinie. Tam jednak jadałem zawsze w tych z jedną na trzy możliwe gwiazdki. Tutaj wszystkie miały pięć na pięć. Jak żyć?

Wreszcie się udało. Znalazłem coś w bocznej uliczce. 3/5. Może będzie się dało wytrzymać.

- Good evening, sir! – wypala Chińczyk komicznym angielskim.

Liczyłem raczej na „Nihao!”, no ale trudno. W głowie przypomina mi się mój głupi żart stosowany w Chinach, gdy na powitanie w autostopie mówiłem „Aaa, Michał!”. Brzmiało identycznie jak chińskie Dzień dobry, a radości miałem co niemiara. Tylko ja.

Zamówiłem fried noodles z wieprzowiną. Żywiło mnie to całą Azję – niech wyżywi i w Londynie. Do tego chińska herbatka, w której ciężko wyczuć cokolwiek oprócz ciepłej wody. Przynamniej będę zdrowy.

Popijam ją w oczekiwaniu na popisowe danie. Wokół sami Chińczycy. Wydzierają się wniebogłosy w swoim wiercącym dziury w mózgu języku. Jest pięknie. Jedna grupa skończyła jeść. Cały stolik wręcz opływa wyplutymi resztkami jedzenia i syfem, który zostawili. Jest pięknie. W tle jakaś chińska muzyka. Jest pięknie. Muzykę przerywa salwa bekania Chińczyków w przeciwległym kącie. Jest pięknie. 

Od tych zachwytów zachciało mi się do toalety. Skierowano mnie do podziemi. Okazuje się, że właśnie tam jest jądro ciemności, czyli kuchnia. Przez szparę w drzwiach podglądam kunszt chińskich kucharzy, przerzucających kolejne dania w wokach na turbopiecach. Ten kto przyznał te trzy gwaizdki czystości, chyba dawno tu nie był, bo podłoga aktualnie aż lepi się od brudu. Widzę jak prawdopodobnie moje nudle lądują na patelni pełnej przepalonego oleju. Już wiem, że będzie mi smakować.

- Mógłbym poprosić rachunek? – pytam z napełnionym po brzegi żołądkiem.

- Oczywiście, sir!

Po chwili dostaję kartkę z notesu z naskrobaną sumą do zapłacenia.

- Potrzebowałbym taki normalny rachunek, bo muszę się z tego rozliczyć, proszę pana… - mówię trochę zmieszany.

- Uuuu – W tym słowie zawiera się cała chińska chińskość Chińczyka – Taki drukowany?

- Tak…

- Z komputera?

- Tak…

- A to nie mamy… - Chińczyk podrapał się po głowie – Ale mogę panu wypisać własnoręcznie i złożyć podpis! Nawet pieczątkę mam! To tak samo jakby z komputera było!

Nie pozostało mi nic innego jak przystać na radosną propozycję Skośnookiego, który po kilku minutach przyniósł mi prawdopodobnie najładniej wykaligrafowany rachunek w swoim życiu.

- Siesie! – zaprezentowałem drugie z kolekcji pięciu znanych mi chińskich słów.

Opuściłem Chinatown bez żalu, ale gdy uszedłem kilka ulic, od razu poczułem magiczny magnes, który ciągnął mnie tam z powrotem. To nic w porównaniu z ogromnym magnesem umejscowionym gdzieś w Azji z napisem „Na Kotleta”. Wyjazd na zachód bynajmniej nie zmniejszył jego działania. Ciekawe tylko ile jeszcze uda się przed nim bronić. Na razie trzeba zadowolić się londyńskim Chinatown. W końcu to najlepsza, obecnie dostępna, chińska podróbka oryginału.